ओशो किंवा भगवान श्री रजनीश यांचा जन्म मध्य भारतात 1931 मध्ये झाला होता. ते एक धर्मसिद्ध व प्रतिभावान वक्ते होते जे जगभरातील नवीन आध्यात्मिक चळवळीचे नेते बनले. वयाच्या 21 व्या वर्षी त्यांना ज्ञानप्राप्ती किंवा समाधी मिळाली असा दावा केला जातो. त्यावेळी ते सॉगर विद्यापीठात तत्त्वज्ञानाचा अभ्यास करीत होता. पदव्युत्तर पदवी मिळवल्यानंतर त्यांनी जबलपूर विद्यापीठात नऊ वर्षे तत्वज्ञान शिकवले.
बिघडलेल्या आरोग्यामुळे ओशोने भारत सोडून अमेरिकेत जाण्याचा निर्णय त्यांनी घेतला जिथे त्यांना चांगले वैद्यकीय उपचार घेता येतील असा त्यांचा कयास होता . आणि त्यांच्या शिष्यांनी ऑरेगॉनमधील अँटेलोप जवळ एक मोठा भूखंड विकत घेऊन तेथे त्यांनी मोठा आश्रम व इतर इमारती बांधण्याची इच्छा व्यक्त केली होती. आणि या कारणांमुळे स्थानिक शहरवासीय आणि आश्रमातील लोकांमध्ये नेहमीच भांडण होत होते. मग येथे सुरु झाला संस्कृतींचा संघर्ष आणि ऑरेगॉनमधील स्थानिक नागरिकांना भाविकांच्या गर्दीमुळे धोका निर्माण झाला. यामुळे अनेक इमारतींच्या परवानग्या नाकारल्या गेल्या. यामुळे आश्रमवासी थेट नगरपरिषदेवर निवडून येण्याचा प्रयत्न करु लागले. ओशोचे अनुयायी स्थानिक रेस्टॉरंटमध्ये साल्मोनेला पसरविणे यासारख्या बेकायदेशीर कार्यात सहभागी असल्याचा आरोपही करण्यात आला. ओशोच्या काही अनुयायांवर खुनाचे आरोप लावले गेले. चार्ल्स टर्नरच्या खुनाबद्दल दोन जणांना अखेरीस दोषी ठरविण्यात आले.
अखेरीस 1987 मध्ये ओशो यांना अधिकाऱ्यांनी केलेल्या तपासणीची अधिक भीती वाटू लागली, म्हणून त्यांनी ओरेगॉनमधील कंपाऊंड सोडण्याचा निर्णय घेतला आणि ते दक्षिण कॅरोलिनाला गेले. येथे ते अमेरिकेच्या इमिग्रेशन कायद्याबद्दल चुकीचे ठरले. त्यांना खोटे विवाह आणि इमिग्रेशन कायद्याच्या इतर उल्लंघनांची व्यवस्था केली होती. म्हणून तो देश सोडून जाण्याच्या अटीवर त्यांना निलंबित शिक्षा देण्यात आली. आणि म्हणूनच त्यांनी अनिच्छेने भारतात परत जाण्याचा निर्णय घेतला. याच वेळी त्यांनी आपले नाव रजनीश वरून ओशो असे बदलण्याचे ठरविलेले होते. “मास्टर” हा जपानी शब्द आहे, जरी आपण म्हणतो की ओशो हा “महासागरीय अनुभव” या शब्दावरून आला आहे, ओशो 1990 मध्ये मरण पावले, परंतु त्यांच्या मृत्यूच्या प्रमाणपत्राने हृदय विकाराचे कारण दिले. जरी काही अनुयायांनी विषबाधा केल्याचा आरोप केला असला तरी या आरोपांचे व त्यांचे समर्थन करण्यासाठी कमी पुरावे उपलब्ध आहेत.
रजनीशपुरम् आणि त्याच्या आसपास घडलेल्या या 10 कुप्रसिद्ध गोष्टी थक्क करणाऱ्या आहेत:
- भगवान रजनीश यांच्याकडे स्वत:च्या 90 रोल्स रॉयल्स होत्या.
ओशो विलासितांचा आवडता माणूस म्हणून प्रसिद्ध होते, त्यांच्या आवडीच्या गाडीवर ते त्या परिसरात फिरत असे, तर भक्त गुरुच्या दृष्टीक्षेपात येण्याच्या प्रतीक्षेत मोठ्या संख्येने रस्त्यावर गर्दी करुन उभे राहत असत. - भगवान रजनीश यांना मादक पदार्थांचे व्यसन होते, हे रजनिश यांनी स्व:त एका मुलाखतींमध्ये उघड केलेले आहे. आरोग्याच्या विविध समस्यांमुळे होणार्‍या वेदना सामोरे जाण्यासाठी त्यांनी नियमितपणे औषधे, विशेषत: व्हॅलियम आणि नायट्रस ऑक्साईड वापरली. आणि वाइल्ड कंट्रीमध्ये दाखवल्याप्रमाणे शीला यांनी आपल्या डॉक्टरांवर तिच्या इच्छेविरूद्ध औषधं पुरविल्याचा आरोप केला होता.
- ‘Sex Culture’ म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या या कम्युनिटीला रजनीशपुरममध्ये ‘ड्रग-प्रेरित ऑर्गेज’ आयोजित करण्यासाठी ओळखले जात असे. मानवी लैंगिकतेबद्दल गुरुच्या ‘मुक्त’ दृश्यांबद्दल वक्तव्यांबद्दल, त्यांनी यापूर्वीच ‘सेक्स गुरू’ हा टॅग भारतात मिळविला होता. आणि वाइल्ड कंट्रीजमध्ये दाखवल्याप्रमाणे आनंद शीला यांनी पुन्हा अनेक महिलांसह रजनीशच्या लैंगिक संबंधांबद्दल बोलले होते.
मॉं आनंद शीला यांच्या नेतृत्वात रजनीशांच्या एका गटाने एटेलोपच्या आसपास आणि साल्मोनेलामध्ये सुमारे 1000 बार दूषित करून 750 लोकांना विष प्राशन करावयास भाग पाडले.
बहुसंख्य मतदार मतदानासाठी सक्षम होऊ शकणार नाहीत याची खात्री करुन स्थानिक सरकारविरूद्ध निवडणुका अन्यायकारकपणे जिंकण्याच्या प्रयत्नांचा भाग म्हणून हे केले गेले.
- रजनीशपुरम यांना पद्धतशीरपणे वायर टॅप करण्यात आले कारण रजनीशींना महत्वाची माहिती गळती होण्याची भीती होती. कम्यूनमधील लोकांना माहिती नसल्यामुळे शीला यांनी कम्यूनच्या टेलिफोन सेंटरजवळ एक गुप्त श्रवणशक्ती पोस्ट स्थापित केली होती आणि रजनीशपुरम येथे आणि त्या सेंटर वरील सर्व कॉल टॅप केले गेले होते.
- अमेरिकन कायमचे वास्तव्य करण्यासाठी परदेशातून येणाऱ्या निर्वासितांच्या कायद्यांना टाळण्यासाठी रजनीशींनी 400 हून अधिक लग्नांची व्यवस्था केली. भगवान रजनीश आणि त्यांच्यावरील कम्युनिस्टांवरील हा एक मोठा आरोप म्हणजे ‘यूएसए मधील सर्वात मोठी नोंदविलेली विवाह फसवणूक’ असे म्हटले गेले.
- रजनीशपुरम फुटल्यानंतर अमेरिकेच्या पोलिसांनी 100 हून अधिक शस्त्रास्त्रांचा शोध घेतला. शस्त्रे .357 मॅग्नम रिव्हॉल्व्हर्स, सेमिओटोमॅटिक उझी कार्बाइन्स आणि गॅलील प्राणघातक हल्ला करणाऱ्या रायफल्ससह दंग्यासाठी वापरात येणारे अश्रु गळती बॉम्ब व बॅरिकेड-भेदक कवच होते.
- मॉं आनंद शीला यांनी 3000 पेक्षा अधिक बेघर लोकांना रजनीशपुरम येथे बोलावले पण त्यांची माहिती नसतानाही त्यांना सर्वांनी हल्डोलमध्ये नशीले पदार्थ देऊन तेथे ठेवण्यात आले होते.
बेघर लोकांना मतदार म्हणून नोंदणी करून तत्कालीन वास्को कंट्री सरकार उलथून टाकण्याच्या रणनीतीचा एक भाग म्हणून हे काम किंवा षडयंत्र रचले गेले असे सांगण्यात येते. - मॉं आनंद शीला यांनी ओरेगॉन जिल्ह्यातील अमेरिकेच्या तत्कालीन अॕटर्नी, चार्ल्स टर्नर यांच्या हत्येचा कट रचला होता. टर्नर त्यावेळी रजनीशींनी घेतलेल्या इमिग्रेशन फसवणूकीचा आणि त्यांच्या लहरी विवाहांचा तपास करत होता. ही योजना मात्र शेवटी शेवटी अंमलात आणली गेली नाही.
- रजनीशांनी अगदी डॅलेस येथील विमानाच्या सहाय्याने देशाच्या प्रांगणावर बॉम्बस्फोट करण्याची योजना आखली. सरकारशी लढा देण्याच्या त्यांच्या अनेक प्रयत्नांपैकी हा एक होता, परंतु कृतज्ञतापूर्वक, अखेर ते कार्यवाही झाले नाहीत