आपल्या मराठमोळ्या पेजवर तुमचे स्वागत आहे… भारतातील अनेक वनस्पती त्यांच्या औषधी गुणधर्मामुळे अनेक वर्षांपासून वापरल्या जात आहेत. उदा. हळद, कोरफड इ. आपल्या अलीकडच्या पाश्चात्य वैद्यक पद्धतीमुळे या वनस्पती आणि त्यांचे औषधी गुणधर्म अधिकाधिक दुर्लक्षित होत आहेत.
ही रोपे बाजारात सहज उपलब्ध आहेत आणि किफायतशीरही आहेत. त्यामुळे डॉक्टरांकडे जाण्यात पैसे वाया घालवण्याऐवजी आपण अशा वनस्पतींचा प्राथमिक उपचार म्हणून वापर करू शकतो. नवीन पिढीला अशा वनस्पतींचे फायदे जाणून घेणे आवश्यक आहे. म्हणूनच आज आम्ही तुम्हाला अशाच एका औषधी वनस्पतीबद्दल माहिती देणार आहोत. कवठं असे या वनस्पतीचे नाव आहे.
बीटा कॅरोटीनचा सर्वोत्तम स्त्रोत – काही लोकांची लहान वयातच दृष्टी कमी होते, त्यामुळे त्यांना चष्मा किंवा लेन्ससारख्या गोष्टींचा वापर करावा लागतो. लेन्स हा खूप महाग पर्याय आहे आणि ते हाताळणे अधिक कठीण होत असल्याने, चष्मा वापरल्याने अनेकदा नाकाच्या जवळ काळे डाग तयार होतात. दोन्ही टाळायचे असतील तर डोळ्यांची काळजी घेणे आवश्यक आहे. ते घेतल्यास लहान वयात दृष्टी कमी होणार नाही. त्याऐवजी बीटा कॅरोटीनमुळे रंग उजळतो, त्यामुळे बाजारातील रासायनिक सौंदर्यप्रसाधने वापरण्याऐवजी बीटा कॅरोटीनचे सेवन करावे.
व्हिटॅमिन सी – कवठमध्ये व्हिटॅमिन सी देखील चांगल्या प्रमाणात आढळते. अनेकांना वारंवार सर्दी आणि खोकल्याचा त्रास होतो कारण त्यांची रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत असते.
व्हिटॅमिन सी शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढवते. एखाद्याच्या काळात स्वतःची प्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी तुम्ही कवचचे सेवन करू शकता. जर तुम्ही व्हिटॅमिनच्या कमतरतेमुळे कवठाचे सेवन करणार असाल तर कच्च्या कवठाचे सेवन करावे कारण कच्च्या फळांमध्ये पिकलेल्या फळांपेक्षा जास्त व्हिटॅमिन सी असते. कवठ शिजवून खावी कारण कवठ कच्च खाल्ल्याने सर्दी, खोकला यांसारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
प्रथिने – कवठाच्या बियांमध्ये भरपूर प्रथिने असतात. प्रथिनांचे सेवन केल्याने स्नायू मजबूत होतात आणि तुम्हाला तुमच्या दैनंदिन कामांसाठी ऊर्जा मिळते. प्रथिनांची कमतरता भरून काढण्यासाठी बाजारात अनेक महागडे प्रथिने स्त्रोत आहेत. कवठं त्यांच्यापेक्षा स्वस्त असतील. प्रथिनांचा नैसर्गिक स्रोत असल्याने तुम्हाला फायदा तर होईलच शिवाय बाजारात उपलब्ध प्रथिन स्रोतांचा वेगही वाढेल; तुम्हाला नैसर्गिकरित्या संतुलित प्रथिने मिळवायची आहेत. तसे असल्यास कवठाचे सेवन करावे.
पचनसंस्थेसाठी फायदेशीर – कवठात भरपूर फायबर असते. हे तंतू शरीरातील पचनसंस्थेचे कार्य सुरळीत होण्यास मदत करतात. त्यामुळे ज्यांना अपचनाची समस्या आहे त्यांनी कवठाचे सेवन करावे. बद्धकोष्ठतेवर उपचार करण्यासाठी कवठ देखील प्रभावी आहे. चयापचय होण्यास मदत होते. यकृत आणि मूत्रपिंड स्वच्छ करण्यासाठी कवठ उपयुक्त आहे. त्यामुळे ज्यांना पोटाशी संबंधित समस्या आहेत त्यांनी कवठाचे सेवन करावे. कवठात आम्ल असते. त्यामुळे पोटात मळमळ किंवा उलटी होत असल्यास कवच घ्यावे. आम्ल देखील अतिसार कमी करण्यास मदत करते.
भूक वाढवण्यासाठी – काही लोक भूक न लागण्याची तक्रार करतात. काही लोक जेवण करताना कमी खातात, त्यामुळे त्यांचे शरीर दुबळे होते आणि भूक न लागल्यामुळे त्यांच्या आरोग्यावर परिणाम होतो. कवठ हे स्वादिष्ट अम्लीय फळ आहे. हे पचन सुधारतेच पण भूक देखील वाढवते. त्यामुळे तुम्हालाही भूक कमी वाटत असेल तर कवठाचे सेवन करावे.
र’क्तदाब आणि कोलेस्टेरॉल नियंत्रित करण्यासाठी –
उच्च किंवा कमी र’क्तदाब आणि उच्च कोलेस्ट्रॉल यांसारख्या समस्या सहज दूर होत नाहीत. र’क्तदाब नियंत्रित ठेवण्यासाठी अनेक औषधे आणि गोळ्या आवश्यक आहेत. कोलेस्ट्रॉल कमी करणे देखील सोपे नाही. या समस्यांसाठी कवठ हा एक नैसर्गिक पर्याय आहे. त्यामुळे अशा समस्यांवर मात करण्यासाठी कवठाचे सेवन करावे.
कवठाची पाने – कवठाच्या पानांचा वापर देखील कवठाच्या फळासारखा केला जातो. कवठाची पाने ही वात शमक असतात. त्यामुळे वात समस्या दूर करण्यासाठी तुम्ही या पानांचा वापर करू शकता. कवठाच्या पानात भरपूर पोषक घटक असतात. त्यात बी जीवनसत्त्वे आणि फायबर देखील असतात. इतर पालेभाज्यांप्रमाणे या पानाची पालेभाजी बनवून तुम्ही त्याच्या औषधी गुणधर्माचा फायदा घेऊ शकता.
कवठा ची चटणी – कवठाच्या फळाची चटणी सुद्धा बनवू शकता. जे खायला खूप चविष्ट असते. सर्वप्रथम कवठ फोडून, त्याच्या गरातील मोठे तंतू हलके फोडून त्यात तीन चमचे गूळ, चिमूटभर हळद, तिखट, मीठ आणि हिंग मिसळून घ्यावे. हे सर्व मिश्रण मिक्सरमध्ये एकत्र करून घ्या आणि मग या चटणीचा आनंद घ्या!
महत्त्वाची सूचना – या लेखातील माहिती सामान्य माणसाच्या आरोग्यावर आधारित अभ्यास आणि विविध तज्ञांच्या मतांवर आधारित आहे. ही माहिती देण्यामागचा उद्देश विषयाची ओळख करून घेणे हा आहे. वाचकांनी त्यांच्या आरोग्यावर आधारित कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.