जगभरात अनेक प्रकारच्या औषधी वनस्पती आढळतात, ज्या औषधाच्या क्षेत्रात अनेक गंभीर आजारांवर उपचार करण्यासाठी प्रभावी आहेत. या औषधी वनस्पतींमध्ये औषधे तयार करण्यासाठी काही मुळे, काही फळे, काही फुले आणि काही साल वापरतात.
या लेखात आपण अशाच औषधी वनस्पती ब्राह्मीबद्दल सांगत आहोत. या आयुर्वेदिक वनस्पतीचा प्रत्येक भाग औषध म्हणून वापरला जातो. या लेखात आपल्याला ब्राह्मीचे फायदे, उपयोग आणि तोटे याबद्दल माहिती मिळेल.
ब्राह्मी म्हणजे काय?
ब्राह्मी ही एक औषधी वनस्पती आहे ज्याची पाने, फुले, फळे, बियाणे आणि मुळे औषध म्हणून वापरली जातात. हे ब्रेन बूस्टर म्हणून देखील ओळखले जाते.
स्मृती वाढविण्यासाठी ब्राह्मी हे एक अद्वितीय औषध आहे. हे एक प्रकारचे तंत्रिका टॉनिक म्हणून देखील मानले जाते. हे तंत्रिका पेशींना पोषण देखील प्रदान करते. याचा उपयोग रक्त विकार, ताप, कावीळ, उन्माद, अपस्मार, उन्माद, खोकला, केस गळणे, मूत्राशयातील विकार, स्मरणशक्ती कमी होणे तसेच उच्च रक्तदाब, स्लीप एपनिया आणि लिसप दूर करण्यासाठी देखील केले जाते.
ब्राह्मीची स्मरणशक्ती वाढवते –
स्मृती, एकाग्रता आणि मनाला उत्तेजन देण्याची क्षमता हे ब्राह्मीचे सर्वात मौल्यवान फायदे आहेत. स्मृती, फोकस आणि धारणा वाढविण्यासाठी आयुर्वेदिक औषधात ब्राह्मीचा बराच काळ वापर केला जात आहे. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की ब्राह्मीचा दीर्घकाळ वापर केल्यामुळे तरुण आणि वृद्ध लोकांची स्मरणशक्ती कमी होते आणि मनाची तीव्रता वाढते. संज्ञानात्मक क्षमता वाढविण्यासाठी, ब्राह्मीतील काही सेंद्रिय संयुगे मेंदूतील संज्ञानात्मक मार्गांवर परिणाम करतात.
ब्राम्ही पावडर दूध किंवा तूपात मिसळून पिता येऊ शकते. कारण प्राण्यांच्या चरबीमुळे शरीरातील ब्राह्मीचे पोषक चांगले शोषण्यास मदत होते.
ताणतणाव दूर करण्यासाठी ब्राह्मीचा वापर –
तणाव आणि चिंता कमी करण्यासाठी, ब्राह्मीच्या झाडाची पाने (एकावेळी केवळ 2-3) चघळल्या जाऊ शकतात. ब्राह्मीत काही सक्रिय घटक असतात, ज्याचा आपल्या शरीराच्या हार्मोनल बॅलेन्सवर सकारात्मक परिणाम होतो, परिणामी ताण आणि चिंता, पारंपारिक औषधांचे दुष्परिणाम इत्यादी टाळता येऊ शकतात. कोर्टीसोलची पातळी कमी करून ब्राह्मी तणाव आणि चिंता दूर करण्यास मदत करते. कोर्टिसोलला स्ट्रेस हार्मोन म्हणून ओळखले जाते. ब्राह्मी तणाव संबंधित हार्मोन्सचे नियमन करुन तणावाचे परिणाम कमी करते.
सशक्त मन-
कोरड्या ब्राह्मीची पाने आणि बदाम एक समान भाग घेऊन भिजवा आणि पाण्यात एक चतुर्थांश मिरपूड घाला. जेव्हा ते मऊ असतात तेव्हा त्यांना चांगले मिसळा. त्यानंतर, यांच्या प्रतयेकी 3 ते 3 ग्रॅम गोळ्या तयार करा. सकाळी आणि संध्याकाळी 1-1 गोळी दुधासह घेतल्याने मन बळकट होते.
निद्रानाश –
ब्राह्मीचा 5 ग्रॅम भाग घेऊन. अर्धा किलो दुधात ती पावडर उकळवून घ्या आणि छानून घ्या. हे पिल्याने निद्रानाशाची समस्या असलेल्यांना फायदा होईल.
ब्राह्मीचे इतर आरोग्यदायी फायदे-
ब्राह्मीमध्ये अन्टी-ऑक्सिडेंट भरपूर प्रमाणात आढळते जे निरोगी जीवनासाठी खूप महत्वाचे आहे. हे कर्करोगाच्या पेशी वाढविण्यास मदत करणा-या शरीराच्या घटकांच्या मुळापर्यंत जाऊन कार्य करते.
नियमितपणे ब्राह्मीचे सेवन केल्याने पाचन समस्या देखील दूर होतात आणि पचनसंस्था खूप मजबूत होते.
संधिवात पासून आराम मिळविण्यासाठी ब्राह्मी सर्वोत्तम उपाय आहे. यासह, हे आपल्याला गॅस्ट्रिक अल्सर आणि आतड्यांसंबंधी सिंड्रोमपासून संरक्षण करण्यात देखील मदत करते.
शरीरात रक्तातील साखरेची पातळी नियमित करण्यात ब्राह्मीचे महत्त्वपूर्ण योगदान आहे. याव्यतिरिक्त, हे हायपोग्लाइसीमियाची लक्षणे दूर करण्यात देखील उपयुक्त आहे.
केसांतील कोंडा किंवा खाज सुटणे देखील ब्राह्मीच्या वापराने बरे होते. सर्व प्रकारच्या सौंदर्य समस्यांमध्ये ब्राह्मी औषधि म्हणून वापरली जाते. त्यामध्ये असलेले अँटी-ऑक्सिडेंट्स शरीरातून विष बाहेर काढण्यासाठी कार्य करतात.
