सनातन परंपरेत कोणत्याही पूजा किंवा शुभ कार्यामध्ये तिलक लावण्याची परंपरा आहे. देवळात देव पाहिल्यानंतर, देवाला अर्पण म्हणून तिलक निश्चितच कपाळावर लावले जातात. कपाळावर लावलेल्या तिलकाला धार्मिक श्रद्धाच नाही तर त्याचा काही वैज्ञानिक आधारही आहे.
मित्रांनो अनेकदा मंदिरात जाऊन लोक टिळक लावतात आणि तसेच पूजा नंतर तिलक लावणे ही एक धार्मिक पद्धत आहे. आपल्याला सहसा चंदन कुमकुम माती हळद भस्म इत्यादींचा तिलक लावण्याचा कायदा आहे. नेमके आपल्याला तिलक लावण्याचा काय फायदा होतो का आपण कपाळावर तिलक लावतो यामागचे कारण शास्त्रात सांगितले आहे. त्यामध्ये सांगितले आहे गधं करून कपाळावर लावावे ज्याने आपल्याला खूप फायदा होतो. आज आपण या लेखात त्या फायदा बद्दल जाणून घेणार आहोत चला तर जाणून घेऊया तिलक लावण्यामागचे फायदे. का लावतात कपाळावर तिलक..??
तिलक लावल्याने व्यक्तिमत्त्व प्रभावी बनवते वास्तविक तिलक लावल्याने मानसिक बदल होतो कारण यामुळे व्यक्तीचा आत्मविश्वास आणि आत्मबल वाढतो. वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून चंदनचा तिलक लावल्याने मेंदूत शांतता आणि शीतलता टिकते. यामुळे मेंदूत सीसेटोनिन आणि बीटा-एंडोर्फिन नावाचे रसासन संतुलन आहे आणि सामर्थ्य वाढवते. कपाळावर नियमितपणे तिलक लावल्याने व्यक्तीमध्ये योग्यता येते. हे अनेक प्रकारच्या मानसिक आजारांना प्रतिबंधित करते. तिलक लावताना डोक्यावर हात ठेवा जेणेकरुन आपल्या मस्तक चक्रात सकारात्मक उर्जा जमा होईल आणि आपले विचार सकारात्मक असतील.
सेराटोनिन आणि बीटा एंडोर्फिनचे स्राव मेंदूमध्ये संतुलित मार्गाने ठेवते जे डोके दुःख काढून टाकते आणि मनामध्ये उत्तेजन जागृत करते. हा उत्साह व्यक्तीला चांगल्या कामांमध्ये ठेवतो. देवाला चंदन अर्पण- देवाला चंदन अर्पण केल्याची भावना ही आहे की आपल्या जीवनात देवाच्या कृपेने सुगंध भरला पाहिजे आणि आपले वर्तन थंड असले पाहिजे अर्थात आपण शांत मनाने कार्य केले पाहिजे. अनेकदा काम उत्साहात हरवले जाते चंदन लावल्याने डोक्यातील खळबळ नियंत्रणात येते चंदनचा तिलक पुढच्या भागावर किंवा दोन भुव्यांच्या दरम्यान लहान बिंदू म्हणून लावला जातो.
यामुळे डोकेदुखीची समस्या कमी होते. बहुधा कपाळावर तिलक लावण्याची प्रथा भारत सोडून इतर कोठेही पाळली जात नाही. ही प्रथा खूप प्राचीन आहे आणि त्याच बरोबर असे ही मानले जाते की भगवान विष्णू मनुष्याच्या कपाळाच्या मध्यभागी राहतात आणि या ठिकाणी तिलक लावला जातो.
- एकाग्रता साधू आणि संत आपला आध्यात्मिक सराव सुरू करण्यापूर्वी त्यांच्या कपाळावर तिलक किंवा त्रिपुंड ठेवतात, कारण या ठिकाणी आज्ञा चक्रात शरीरात जोडलेल्या सर्व नाड्यांचा समूह आहे. असे केल्याने मन शांत राहते आणि एकाग्रता वाढते.
- आत्मविश्वास ज्या ठिकाणी दोन्ही भावांच्या कपाळावर तिलक लावले जाते त्या स्थानास अग्नि चक्र असे म्हणतात. या भागास तिसरा डोळा देखील म्हणतात, कारण येथे आपल्या शरीरावर शक्ती पसरली आहे. या कारणास्तव या ठिकाणी महिला कपाळावर बिंदी देखील लावतात. या ठिकाणी द्रवपदार्थाचा उपयोग केल्याने व्यक्तीमधील आत्मविश्वास वाढतो. तिलक हा देवाचा प्रसाद मानला जातो, जो कपाळावर लावला जातो, यामुळे दैवी कृपा प्राप्त होते आणि व्यक्तीचे सुख आणि शुभेच्छा वाढतात. समृद्धी जर आपण आर्थिक त्रासास झगडत असाल तर तिलकांच्या माध्यमातून आपल्याला देवी लक्ष्मीचा आशीर्वाद मिळू शकेल. कपाळावर तिलक लावल्याने आनंद आणि समृद्धी वाढते. धार्मिक म्हणा किंवा ज्योतिष दृष्टिकोनातून म्हणा, कपाळावर तिलक लावल्याने ग्रहांशी संबंधित दोष दूर होतात आणि त्यांना शुभ फल मिळते. ज्योतिषानुसार, दररोज वेगवेगळे भगवान ग्रह आहेत. ज्यांचा आपल्यावर प्रभाव आहे. अशा वेळी जर युद्धानुसार तिलक लावल्यास त्या दिवसाशी संबंधित ग्रह अनुकूल बनविला जाऊ शकतो.
जर आपण तिलक न लावता आंघोळीनंतर इथे बसलो तर ते स्नान करणार नाही, असेही ते पुढे म्हणाले. तिथे एक आरती आहे ज्यात तिलक भान देखील आहे. त्यात अनेक प्रकारचे तिलक लावले जातात, चंदन आणि अनेक प्रकारच्या धातू देखील त्यामध्ये लावल्या जातात. तर तंत्र साधनेतही तिलकांचा नियम आहे, जेव्हा इतर घरातील एखादी स्त्री स्वतः तिलक लावून, तेव्हा तिलकांची किती शक्ती असेल हे आपण समजू शकता. तिलक लावण्याचे फायदे दिवस – स्वामी ग्रह – तिलक सोमवार – चंद्र – श्रीखंड, चंदन किंवा दही
मंगळवार – मंगळ – रक्त चंदन किंवा सिंदूर
बुधवार – बुध – सिंदूर
गुरुवार – गुरू – केशर, हळद किंवा गोरोचन
शुक्रवार – शुक्र – सिंदूर किंवा रक्त चंदन
शनिवार – शनि – भूभत्ता किंवा रक्त चंदन
रविवार – सूर्य – श्रीखंड, चंदन किंवा रक्त चंदन
