डोकं आपल्या शरीराचा अविभाज्य घटक आहे आणि मेंदू च्या प्रशासकीय यंत्रणेला ते सर्वात कार्यक्षम मार्गाने चालवतं. ही कार्यव्यवस्था बंद पडली तर काय होईल?
घराच्या एक अस्वास्थ्यकर छताची कल्पना करा. अत्यंत बिकट परिस्थितीचा सामना करणे आणि त्यानंतर एक दिवस क्रॅश होणे किती अवघड आहे. शिरो वस्ती ही आयुर्वेदिक चिकित्सा आहे जी “मानवी शरीरावर छप्पर” केंद्रित करते.
शिरो बस्ती ही एक प्रक्रिया आहे ज्यात एक उबदार हर्बालाइज्ड तेल डोक्यावर एका कॅप मध्ये ठराविक काळासाठी ठेवलं जातं. या थेरेपीची मुख्यतः ज्यांना भीती, चिंता, अत्यधिक विचारसरणी आणि निद्रानाश, नैराश्य, डोकेदुखी, निद्रानाश आणि मानसिक विकृती यासारख्या मानसिक आजाराने ग्रस्त किंवा मानसिक परिस्थितीत पीडित असलेल्यांसाठी आरामदायी आणि उपचारांची शिफारस केली जाते. कालावधी: 60 मिनिटे – 2 थेरपी चिंता, चेहर्याचा पक्षाघात, निद्रानाश, न्यूरोलॉजिकल डिसऑर्डर, मनोवैज्ञानिक विकार, एक्जिमा आणि सोरायसिस, तणाव यासारखे आजार तसेच त्वचेचे विकार यावर ही थेरपी फायदेशीर ठरते.
शिरोवस्ती म्हणजे काय?
शिरो वस्ती किंवा शिरो वस्ती कधीकधी शिरो बस्ती म्हणून ओळखली जाते. शिरो म्हणजे डोके आणि वस्ती म्हणजे कंटेनर. या प्रक्रियेचा हेतू न्यूरोलॉजिकल आजार आणि आजारांपासून मुक्त करण्यासाठी आहे. जर रुग्णाला मानसिक आणि शारीरिकदृष्ट्या मजबूत प्रतिकारशक्ती मिळविण्याचा प्रयत्न केला असेल तर शिरो वस्तीची अत्यंत शिफारस केली जाते.
शिरो वस्ती ही आपल्या शरीराची सेवा देण्याची प्रक्रिया आहे, जसे आपण ऑटोमोबाईलद्वारे करतो. ही सर्व्हिस पुनरुज्जीवित करते, पेशींचे आयुष्य वाढवते, रोग प्रतिकारशक्ती वाढवते आणि मानवी शरीरात चयापचय वाढवते. उदासीनता, तीव्र डोकेदुखी, मायग्रेन आणि इतर बर्‍याच परिस्थितींचा उपचार आयुर्वेदात शिरो वस्तीने यशस्वीरित्या केला आहे.
शिरो वस्ती कशी केली जाते?
शिरो वस्तीमध्ये एक गहन हर्बल ऑइल प्लिकेशन समाविष्ट आहे जो मूलत: आपल्या डोक्यासाठी हर्बल ऑईल बाथ आहे. प्रक्रियेपूर्वी, आयुर्वेदिक व्यवसायाकडून योग्य तपासणी करणे आणि आजार परिस्थितीचे अचूक निदान करणे महत्त्वपूर्ण आहे.
रुग्ण प्रथम लाकडी स्टूलवर सरळ बसतो. डोके लेदर कॅपने सुरक्षित केले जाते जेणेकरून तेल बाहेर निघणार नाही आणि औषधी तेल ठेवण्यासाठी कंटेनर तयार करा. तेल अंदाजे 45 मिनिटे डोक्यावर राहते आणि नंतर बाहेर काढून टाकले जाते. व्यवसायाने उपचारांच्या योग्य चिन्हे प्रकट होईपर्यंत प्रतीक्षा वेळेची तपासणी करणे अपेक्षित आहे. त्यानंतर डोके एका कपड्याने स्वच्छ केले जाते आणि त्यानंतर औषधाच्या तेलाने रुग्णाच्या डोक्यावर, कपाळावर, खांद्यावर, तळवे आणि तळांमध्ये मालिश केली जाते.
वेदनांसाठी हर्बल पावडर रसनाडी चूरनम नंतर डोक्यावर घासली जाते. उबदार पाण्याने अंघोळ करण्यापूर्वी रुग्णाला किमान एक तास विश्रांती घ्यावी.
तेल शिरो वस्तीमध्ये वापरली जाते
जेव्हा शिरो वस्ती दिली जाते तेव्हा तेलाची निवड उपचारांच्या परिणामकारकतेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.
तिला तैलम (तीळ तेल), बाला तैलम, ब्राह्मी तैलम, चंदनबाला लक्षदी तैलम, क्षीरबाला तैलम, महामाशा तैलम, यशतीमाधू तैलम, धनवंतराम तैलम, बालश्वागंधाधी तैलम आणि कर्पश्यास्त्यादि तैलम हे शेरो वस्ती सादर करण्यासाठी पसंत तेले आहेत.
प्रक्रियेचा कालावधी
आरोग्याच्या स्थिती आणि शरीराच्या दोषांवर आधारित, संबंधित विकारांकरिता शिरो वस्तीची कालावधी बदलू शकते:
वात साठी 50 मिनिटे
पिट्टा साठी 40 मिनिटे
कफसाठी 30 मिनिटे
शिरो वस्ती सामान्यत: 7 दिवसांच्या कालावधीत केली जाते, परंतु आरोग्याच्या निरंतर परिस्थितीत उपचार 2 आठवड्यांपर्यंत वाढू शकतो.
शिरो वस्ती यांनी उपचार केलेल्या परिस्थिती
ट्रायजेमिनल न्यूरोल्जिया
बहिरेपणा
चेहर्याचा पक्षाघात
जळत टाळू खळबळ
ऑप्टिक शोष
स्किझोफ्रेनिया
नाकाची कोरडी
निद्रानाश
उच्च रक्तदाब
हेमिक्रानिया
मायग्रेन डोकेदुखी
शिरो वस्तीचे फायदे
सायकोसोमॅटिक रोग प्रतिबंधित करते
बुद्धीला प्रोत्साहन देते
मेंदूत आणि कवटीला संतुलित करते
मार्मा पॉइंट्स उत्तेजित झाल्यामुळे वेदना कमी करते
झोपेस प्रोत्साहन देते, मन शांत करते आणि चिंता आणि नैराश्य कमी करते
निरोगी पोत परिणामी केसांच्या मुळांना पोषण देते
मेंदूत वात आणि कफ संतुलित करण्यास मदत करते
डोळा संबंधित विकार सुलभ करते
सायनोसायटिसच्या समस्यांपासून मुक्त होते
त्वचेचे रंग सुधारते
शिरो वस्ती तणाव आणि मानसिक ताण यांसारख्या जीवनातील अपरिहार्य गोष्टींना कमी करण्यासाठी मदतशीर ठरते. तथापि, शिरो वस्तीसारख्या उपचारांनी आरोग्याशी संबंधित समस्या दूर करण्यास मदत केली जाऊ शकते जे न्यूरोलॉजिकल असंतुलनामुळे उद्भवू शकतात.